تعاریف ورود از اقیانوس قرمز به فضای بکر اقیانوس آبی مفاهیمی است که از سال 2005 و پیدایش آن بارها در مورد آن خوانده و شنیده‌ایم اما در سالی هستیم که چند ماه دیگر به 2023 ورود می‌کنیم؛ مفهوم تازه‌ای شکل گرفته است، تحت عنوان اقیانوس سیاه، فضایی کاملا بی رقیب.
تعاریف اقیانوس قرمز و آبی در 30 ثانیه:
یک بازار پر از رقیب، همانند یک اقیانوسیست پر از ماهی های بزرگ و عظیم‌الجثه که وقتی یک برند تازه نفس همانند یک ماهی کوچک وارد بازار یا همان اقیانوس میشود توسط ماهی های عظیم‌الجثه بلعیده میشود که این امر باعث به قرمز درآمدن آب اقیانوس می شود که به اصلاح آن را اقیانوس قرمز گوییم؛ و اقیانوس آبی همان بازاری بکر و بی رقیب یا همان اقیانوسیست عاری از هر گونه ماهی عظیم‌الجثه که این امر باعث آبی ماندن آب میشود که به آن اقیانوس آبی گوییم.
اما صحبت ما در این مقاله ارائه مفهومی تازه، تحت عنوان اقیانوس سیاه است.
اقیانوس سیاه(Black Ocean)چیست؟
مفهوم اقیانوس سیاه همان اقیانوس تاریکی است که نه رقیبی مشاهده میشود و نه حتی اگر رقیبی هم وجود داشته باشد نمی‌تواند مشاهده کند که شما به وضوح مشغول انجام چه فعالتی هستید که خروجی کارتان، چنان محصول یا خدمتیست.
چنانچه سازمانی بتواند به اقیانوس سیاه راه یابد، به بازاری عاری از هر گونه رقیب وارد شده .
اقیانوس سیاه(Black Ocean)چه چیزی هست و چه چیزی نیست:
شاید وقتی صحبت از مفهوم اقیانوس سیاه می شود ذهنمان نا خودآگاه به سمت مفهوم قدیمی تر یعنی اقیانوس آبی می‌رود اما اقیانوس سیاه همان اقیانوس آبی نیست.
زیرا وقتی شما در اقیانوس آبی مشغول به فعالیتی هستید، رقبای شما نوع کارکرد شما را می‌بینند و ممکن است حتی با بالا بودن هزینه ورود به بازار شما، به آن ورود کنند اما وقتی شما به اقیانوس سیاه وارد می‌شوید عملا رقابت و ورود برای رقبای شما غیر ممکن است.
مثال از اقیانوس سیاه(Black Ocean)
وقتی صحبت از تاکسی‌های اینترنتی است، نا خودآگاه ذهنمان به سمت دو استارتاپ مطرح ایرانی یعنی اسنپ و تپسی می‌رود. استارتاپ‌هایی که سال‌ها‌‌ست در این حوزه فعالیت می‌کنند و با وجود رقبای بسیاری که آمدند و رفتند این دو کماکان مشغول به رشد و فعالیت خود هستند.
در اینجا دو برند تپسی و اسنپ در بازار تاکسی های اینترنتی در فضای اقیانوس آبی با یکدیگر مشغول فعالیت هستند. فضایی که رقابت معطوف به خود این دو برند است و ورود به آن و سهم گیری از بازار توسط رقبا حتی با صرف هزینه های چند میلیاردی تقریبا امکان پذیر نیست.
ما در اینجا بازار تاکسی های اینترنتی را اقیانوس آبی دانسیتم که دو بازیگر اساسی دارد اما اگر بخواهیم پارا کمی فراتر بگذاریم و در فضای حمل و نقل صحبت کنیم، اسنپ در فضای اقیانوس سیاه مشغول رشد و فعالیت است.
چرا اسنپ وارد اقیانوس سیاه شده است؟
وقتی صحبت از حمل نقل می‌کنیم یعنی هر آن چیزی که ما به آن نیاز فوری داریم را برایمان فراهم می کند؛ مانند: تاکسی، غذا، دارو، کالای تند مصرف مانند شیر و ماست و …
در واقع هسته مرکزی فعالیت اسنپ در حوزه حمل و نقل نیاز اساسی است؛ شاید در بازار تاکسی‌های اینترنتی با تپسی و در بازار کالای سوپر مارکتی با دیجی‌کال جت رقابت کند اما در حوزه حمل و نقل نیاز های اساسی، بی رقیب است و این به آن دلیل است که با تمرکز در این موضوع و صرف وقت، دانش و هزینه و ورود به بازرهای نو ظهور، باعث شده از اقیانوس آبی به سمت اقیانوس سیاه حرکت و جایگاه خود را در آن تثبیت کند.
چرایی آن تمرکز بر هسته مرکزی فعالیت خود یعنی حمل و نقل نیاز اساسی مردم در کنار خلق بازارهای جدید و تمرکز و اختصاص وقت،دانش و هزینه بر روی آن، اسنپ را وارد اقیانوس سیاه کرده است.
اقیانوس سیاه(Black Ocean) الزاما پلتفرم نیست:
وقتی مثال اسنپ را زدیم شاید ذهن به آن سمت برود که آیا نام اقیانوس سیاه در کنار پلتفرم جای میگیرد یعنی شرط رسیدن به اقیانوس سیاه ایجاد یک پلتفرم است؟
جواب این سوال خیر است و برای ورود به اقیانوس سیاه نباید حتما یک پلتفرم خلق کنیم بلکه پیدا کردن هسته مرکزی فعالیت در کنار اختصاص وقت، دانش و هزینه برای توسعه و گسترش آن شرط لازم برای ورود به اقیانوس سیاه است.
در اینجا از برندی می‌گوییم که بی آنکه پلتفرمی خلق کرده باشد با تمرکز بر هسته مرکزی خود به اقیانوس سیاه وارد شده است.
کاله یک اقیانوس سیاه(Black Ocean)بدون پلتفرم
کاله یک پلتفرم نیست و در حوزه تولید کالاهای تند مصرف یا به اصطلاحFMCG فعالیت دارد که برایمان نامی آشنا در بازار است.
پاسخ به 4 سوال زیر می‌توانید به فهم و درک شما از اقیانوس سیاه کمک شایانی کند:
1-آیا کاله یک پلتفرم است؟
پاسخ این سوال خیر است زیرا کاله خود تولید کننده محصولی است و خود آن را به دست مخاطبش می رساند.
2-آیا کاله کالای الکتریکی تولید می‌کند؟
پاسخ به این سوال خیر است به طور کل کاله جز تولید محصولات تند مصرف، محصولی در صنعت های دیگر تولید نمی کند.
3-با شنیدن نام کاله چه محصولاتی به یاد شما می‌آید؟
ماست، شیر، انواع پنیر، محصولات پروتئینی، بستنی، محصولات رژیمی و….
4-رقبای کاله چه برند هایی هستند؟
در محصولات لبنی می‌توان از میهن و هراز و… نام برد اما در محصولات پروتئینی و رژیمی و… نامی به خاطرمان نمیآید
زیرا کاله با تمرکز بر حوزه فعالیت خود یعنی تولید کالای پر مصرف و تمرکز وقت، دانش و هزینه در این حوزه باعث شده است به اقیانوس سیاه وارد شود. نمونه‌ای از آن را می‌توان ساخت اولین پالایشگاه شیر در ایران توسط کاله دانست که با ساخت آن علاوه بر آنکه توانست فاصله‌ای چشم گیر از رقبای خود داشته باشد که در آینده نزدیک در تولید و صادرات محصولاتی مانند کره بی‌نیاز از واردات باشد.
سخن پایانی
وود به اقیانوس سیاه نیازمند آن است که هسته چرایی فعالیت خود را بدانید و با تمرکز و اختصاص وقت، دانش و هزینه در مسیر رسیدن به اقیانوس سیاه قدم بردارید. این امر گفتنی است که در ابتدای مسیر امکان رسیدن به اقیانوس سیاه ممکن نیست و با صرف وقت و هزینه است که می توان سازمان را به آن رساند.
منابع: